Toolkit voor zorg- en hulpverleners

1. Maak diversiteit zichtbaar

Voor sommige mensen is de drempel hoog om hulp te vragen of om open te zijn over hun sekse, gender of seksuele oriëntatie:

  • Transgender en intersekse mensen hebben vaak negatieve ervaringen met zorgverleners gehad, waardoor ze nu minder snel met hun vraag naar een zorgverlener stappen.
  • Van 55-plussers is 25% van de homo- en biseksuele mannen en 58% van de lesbische en biseksuele vrouwen nooit open tegen een hulp- of zorgprofessional.
  • Mannen zoeken minder snel hulp bij psychische problemen dan vrouwen.

Door actief te laten zien dat je diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie vanzelfsprekend vindt, kun je drempels om hulp te vragen verlagen. Je maakt dat dit onderwerpen zijn waarover openlijk gesproken kan worden.

Zichtbaar maken dat jij diversiteit vanzelfsprekend vindt kan:

1. Maak diversiteit zichtbaar

Op je website

Diversiteit laten zien op de website waar (toekomstige) zorgvragers het zorgaanbod kunnen vinden:

  • Laat ruimte in de tekst voor mensen die zich niet als man of vrouw identificeren, maar als iemand daartussen of buiten; (bijvoorbeeld: het woord ‘jongeren’ gebruiken in plaats van ‘jongens en meiden’);
  • Vermijd stereotype beelden over vrouwen en mannen (bijvoorbeeld: ‘moeder’ vervangen door ‘ouder’’, als de gender van de ouder er niet toe doet);
  • Maak seksuele diversiteit de norm in teksten en beelden (dus er niet impliciet vanuit gaan dat mensen hetero zijn);
  • Benoem diversiteit als belangrijk thema. Bijvoorbeeld: ‘In onze praktijk/ organisatie vinden we het belangrijk dat iedereen zichzelf kan zijn, hebben we oog voor diversiteit en zetten we de cliënt centraal;
  • Een klein regenboogvlaggetje op je website kan al veel betekenen voor LHBTI+ cliënten.

In formulieren

Rekening houden met diversiteit in sekse en gender op (intake) formulieren:

  • Vraag alleen naar genderidentiteit en geboortegeslacht wanneer dit relevant is om goede en gepaste zorg te kunnen leveren.
    • Vraag naar genderidentiteit als je wil weten hoe iemand zich identificeert. Geef meer opties dan man en vrouw. Bijvoorbeeld: Ik ben een: man / vrouw / anders, nl…
    • Vraag naar geboortegeslacht als je wil weten met welke geslachtskenmerken iemand is geboren. Intersekse mensen krijgen soms geboortegeslacht x. Dus goed om deze als optie mee te nemen. Bijvoorbeeld: Mijn geboortegeslacht is: man / vrouw / x
Praktijkvoorbeeld

“Het aanpassen van geslacht in ons systeem bleek een kleine handeling”

  • Vraag naar de juiste aanspreekvorm: Vraag niet naar relatiestatus om de aanspreekvorm te bepalen, maar vraag naar hoe iemand aangesproken wil worden.
    • Aanhef voor communicatie: mevrouw, meneer of voornaam/achternaam
    • Persoonlijke voornaamwoorden: hij/zijn of zij/haar of hen/hun of anders

Op locatie

Je kunt goed laten zien dat diversiteit de norm is door informatie in de wacht- of spreekkamer of op een digibord te richten op mensen met allerlei variaties in sekse, gender en seksuele oriëntatie. Bied bijvoorbeeld diverse informatie over:
  • seksualiteit en relaties, zowel voor heteroseksuele, homoseksuele, lesbische als bi+ personen;
  • hormoongerelateerde aandoeningen die vaak lang over het hoofd worden gezien, zoals endometriose;
  • mannen met depressie en vrouwen met ADHD, ofwel over diagnoses die vaak gemist worden door onbewuste vooroordelen;
  • baby’s en peuters waar ook mannen expliciet worden aangesproken als verzorger, ofwel wegblijven van stereotype beeldvorming.
  • en informatie die diversiteit in sekse normaliseert (zodat ook intersekse mensen weten dat zij niet als afwijkend worden gezien).
Andere manieren om diversiteit zichtbaar te maken op locatie:
  • meedoen met landelijke campagnes over bijvoorbeeld man-vrouw verschillen in gezondheid of LHBTI+ personen en gezondheid;
  • net als op de website kan je met regenboogvlaggetje laten zien dat jij rekening houdt met diversiteit.

Interventies

Verhalen uit de praktijk

PODCAST: "De drempel om bij een psycholoog aan te kloppen is hoog."

Noor heeft maandenlang hevige paniekaanvallen, die haar huisarts wegwuift. Als ze eindelijk de juiste hulp krijgt, wordt de oorzaak daarvan pas duidelijk.

“Het mag niet zo zijn dat roze ouderen weer de kast inkruipen”

Kees van den Berg, ambassadeur van Roze 50+, draagt bij aan aandacht voor roze ouderen in zorg- en welzijnsinstellingen middels het initiatief de Roze Loper.

“Het aanpassen van geslacht in ons systeem bleek een kleine handeling”

Huisartsen krijgen de informatie over hun patiënten vanuit de zorgverzekeraars aangeleverd. Al onze 3600 patiënten zijn op naam ingeschreven en in het systeem staat ook aangegeven of zij man of vrouw zijn. Daar zit gelijk een groot probleem. In onze praktijk staat een transvrouw ingeschreven en bij haar zorgverzekering staat zij nog steeds geregistreerd als man. Dit zorgt voor verwarring maar daarnaast ook voor pijnlijke momenten. Als huisarts zit je de hele dag in een rollercoaster vanwege de hoge tijdsdruk. Wanneer ik op dat soort drukke momenten alleen uitga van de informatie op mijn computerscherm, gebeurt het wel eens dat ik deze mevrouw in de wachtkamer toch oproep als ‘meneer’. Vreselijk vind ik dat. Op een gegeven moment heb ik bij mijn collega aangegeven dat we het geslacht van deze transvrouw moeten aanpassen in het systeem, ongeacht wat de zorgverzekering vindt of doet. Dit bleek een kleine handeling te zijn met een grote impact.

- Arienne

Feedback toolkit



    HuisartsDoktersassistentpraktijkondersteuner somatiek en GGZEerstelijns PsycholoogJeugdprofessionalAnders