Toolkit voor zorg- en hulpverleners

Interventies Zorg voor Jeugd

Werk jij met jongeren en wil je het verschil maken? Hier lichten we de meest relevante interventies, tips en tools uit voor professionals die met jongeren werken:

Trainingen en e-learnings

Praktijkvoorbeeld

“Doordat ik mijn persoonlijke verhaal deelde, voelde hij zich veilig”

Lees meer

Tips, tools en factsheets

Praktijkvoorbeeld

“Genderidentiteit kan een onderliggende reden zijn van psychisch lijden bij jongeren.” 

Lees meer

Informatie voor jongeren

Verdiepende informatie

Nieuwsbrief

Schrijf je in voor de nieuwsbrief voor zorgprofessionals en blijf op de hoogte van alle nieuwe ontwikkelingen rondom diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie. 

Inschrijven
Feedback

© Alliantie Gezondheidszorg op Maat 2023

Privacyverklaring

“Genderidentiteit kan een onderliggende reden zijn van psychisch lijden bij jongeren”

“We zien in de praktijk dat thema’s als seksuele oriëntatie, problemen met relaties of seksualiteit (zoals nare ervaringen) of het uitzoeken van iemands genderidentiteit onderliggende redenen kunnen zijn voor mentale problemen zoals depressies, angsten of zelfs suïcide(gedachten). Het is daarom van belang dat zorgprofessionals deze thema’s al in een vroeg stadium bespreekbaar maken. Hierom hebben we samen met jongeren, hulpverleners en experts de SexQ tools ontwikkeld. Met deze tools kan je seksualiteit, seksuele bijwerkingen en gender identiteit bespreken op de manier zoals jongeren willen. 

Een voorbeeld daarvan is een jongere die bij ons terechtkwam. Hen voelde sterk dat het geslacht dat hen bij diens geboorte had gekregen niet klopte, maar durfde dit niet aan diens ouders te vertellen. Deze jongere heeft uiteindelijk een ernstige suïcidepoging gedaan. De beoordeling achteraf liet zien dat er destijds bij de psychiatrische screening op de eerste hulp en vlak erna, niet aan deze jongere is gevraagd of genderidentiteit een reden was waarom het zo slecht ging. Door deze vraag niet te stellen heeft er lange vertraging in het proces gezeten. Deze jongere durfde pas meer dan een jaar na diens suïcidepoging aan diens ouders te vertellen over diens gender. Hen is toen pas verwezen naar de genderpoli, terwijl dit al veel eerder had kunnen gebeuren met één extra vraag of opmerking van de desbetreffende behandelaar.”

- Sara (Kinderpsychiater)

Feedback toolkit



    HuisartsDoktersassistentpraktijkondersteuner somatiek en GGZEerstelijns PsycholoogJeugdprofessionalAnders




    “Doordat ik mijn persoonlijke verhaal deelde, voelde hij zich veilig”

    “Een jongen met een Marokkaans Nederlandse achtergrond kwam bij het Buurtteam terecht omdat hij bedreigd werd door zijn familie vanwege zijn geaardheid. In eerste instantie werd hij gekoppeld aan een collega, maar bleef in gesprek met haar erg gesloten. Uiteindelijk heeft ze gevraagd of ik eens met hem wilde praten. Ik ben een donkere man die op mannen valt en ik heb iets soortgelijks meegemaakt. Onze ervaringen zullen nooit één op één hetzelfde zijn maar ik weet hoe het voelt om afgewezen te worden door je eigen familie.

    Na een kennismakingsgesprek, waarin ik voorzichtig aangaf vergelijkbare bagage te hebben, stond hij open voor een vervolggesprek. Tijdens dit gesprek vroeg hij uit zichzelf naar mijn ervaringen en heb ik mijn verhaal gedeeld. Hierdoor voelde hij zich veilig genoeg om ook zijn verhaal te delen. Vervolgens heb ik actie kunnen ondernemen om zijn leven aangenamer te maken. Ik kan niets aan het verleden veranderen, maar ik kan er wel voor zorgen dat hij de hulp krijgt die hij nodig heeft. Hierdoor durft hij weer zijn huis uit, heeft hij een baan en krijgt hij steeds meer zijn leven terug

    - Nathan

    "Wees je bewust van je eigen normen en waarden rond gender, sekse en seksuele oriëntatie en sta open voor andere perspectieven."

    Wees je bewust van je eigen normen en waarden rond gender, sekse en seksuele oriëntatie. Zeker als je veel bezig bent met het onderwerp kleurt dit het eigen referentiekader sterk. Hierin is het van groot belang om open blijven staan voor andere perspectieven en studenten de ruimte te geven deze perspectieven te delen, de stof tot zich te nemen en eigen te maken. 

    - Koosje

    "Een veilige sfeer in de klas is essentieel bij het bespreken van relaties en seksualiteit met studenten. Om deze reden start ik de les altijd met de PICKASOLL."

    Een veilige sfeer in de klas is essentieel bij het bespreken van relaties en seksualiteit met studenten. Om deze reden start ik de les altijd met de PICKASOLL, een methodiek om een veilige sfeer te creëren. Vaak liggen veiligheidsafspraken voor de hand maar het is fijn voor zowel docenten als studenten om hier samen bij stil te staan. Daarnaast biedt het docenten de mogelijkheid om hierop terug te vallen mochten er onveilige situaties ontstaan tijdens de les. 

    - Koosje

    "Ga er niet vanuit dat studenten weten wat diversiteit in

    sekse, gender en seksuele oriëntatie is, laat ze bijvoorbeeld eerste de e-learning Diversiteit = Realiteit doen."

    Schep altijd eerst een theoretisch kader voordat je gesprekken aangaat over seksualiteit en relaties. We kunnen er niet vanuit gaan dat studenten weten waar diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie over gaat. Een manier om dit te doen is door de e-learning diversiteit = realiteit mee te geven als huiswerk of hiermee te starten in de les.  Een tip zou zijn om je als docent ook goed in te lezen door voorafgaand aan de les de onlinecursus te doen, zodat je goed voorbereid bent op vragen. We hoeven niet alles te weten maar een theoretische basis en een goede voorbereiding is essentieel om het gesprek in goede banen te leiden.  

    - Koosje

    Esther Schlatmann (docent toegepaste psychologie, HvA)

    "Om te zorgen dat de tentoonstelling écht binnenkomt, moet je studenten een concreet kader meegeven en het persoonlijk maken."

    Wat ik merk in onderwijs met jongeren, is dat een les niet te “hoog over” moet zijn. Liever concreet dan abstract, liever dichtbij dan ver weg, liever persoonlijk dan algemeen. Om te zorgen dat de tentoonstelling écht binnenkomt, helpt het dus deze goed in te kaderen. Denk aan:

    • Een zachte landing: Introduceer het thema vooraf, werk vanuit de context van de student en benoem de relevantie. Het help om zelf al te bedenken: wat wil ik dat studenten als take-home message meenemen na vandaag?
    • Zet ze eerst zelf aan het denken: prikkelende stellingen, lastige vragen of verschillende perspectieven helpen om te beseffen dat er voor zoveel situaties (nog) geen ultieme oplossing is.
    • Geef studenten een concrete opdracht mee naar de tentoonstelling. Bijvoorbeeld: lees 1 portret waarin je jezelf herkent, 1 portret dat heel ver van je af staat en 1 portret dat je intrigeert.
    • Stel ook achteraf gerichte vragen in de nabespreking. Bijvoorbeeld: Heb je jezelf op aannames of vooroordelen betrapt? Wat ga jij voortaan anders doen?

    Werken vanuit het perspectief van de studenten, blijven relateren aan hun belevingswereld en hun input écht serieus nemen: dat is het recept voor een waardevol nagesprek.   

    - Esther

    “Introduceer omgaan met diversiteit in sekse, gender en

    seksuele oriëntatie als onderdeel van professioneel handelen, dan snappen studenten het kader waarin het besproken wordt.”

    Tijdens lessen over relaties en seksualiteit is het van groot belang dat studenten meekrijgen dat er een verschil is tussen persoonlijke opvattingen, mening en overtuigingen en professionele opvattingen, meningen en overtuigingen. Onthoud wel dat studenten vier jaar studeren en de tijd moeten krijgen om deze professionele houding te ontwikkelen. 

    - Koosje