Toolkit voor zorg- en hulpverleners

GGZ

Ben je GGZ professional en wil je je verder verdiepen in passende zorg op basis van sekse, gender en seksuele oriëntatie? Hier lichten we een aantal relevante interventies, tips en tools uit die je daarbij kunnen helpen:

Trainingen en e-learnings

Praktijkvoorbeeld

“Een zorgcollega bleef mijn cliënt, een transvrouw, aanspreken met hij/hem.”

Lees meer

Tips, tools en factsheets

Praktijkvoorbeeld

“Je mag iemand nooit dwingen, forceren of duwen in de richting van een coming out.”

Lees meer

Informatie voor cliënten

Verdiepende informatie

Nieuwsbrief

Schrijf je in voor de nieuwsbrief voor zorgprofessionals en blijf op de hoogte van alle nieuwe ontwikkelingen rondom diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie. 

Inschrijven
Feedback

© Alliantie Gezondheidszorg op Maat 2023

Privacyverklaring

“Een zorgcollega bleef mijn cliënt, een transvrouw, aanspreken met hij/hem”

“Bij Veilige Haven is divers en inclusief taalgebruik vanaf het eerste contact met een cliënt een topprioriteit. We vragen altijd hoe iemand aangesproken wil worden, welke voornaamwoorden we kunnen gebruiken en bespreken seksuele oriëntatie. Laatst werd het mij in een intakegesprek nogmaals duidelijk hoe belangrijk het is om mensen op de gewenste manier aan te spreken.

Een transvrouw kwam vanuit de reguliere zorg bij ons terecht. Tijdens de intake hadden mijn cliënt en ik een telefoongesprek met een zorgcollega van een andere instantie. Ik was mij er bewust van dat er in het gesprek wellicht verwarring kon ontstaan over de voornaamwoorden van mijn cliënt. Daarom heb ik deze zorgcollega op voorhand laten weten dat het om een transvrouw gaat en zij met zij/haar aangesproken wil worden. Helaas werd mijn cliënt tijdens het gesprek consequent aangesproken met hij/hem ondanks meerdere verbeteringen vanuit mijn kant. Na afloop van het gesprek heb ik mijn excuses aan de cliënt aangeboden, die het vervolgens eigenlijk weg lachte en zei: ‘dit gebeurt eigenlijk altijd, mensen snappen het gewoon niet.’” 

- Rabab

“Je mag iemand nooit dwingen, forceren of duwen in de richting van een coming out.”

“Tijdens ons onderzoek voor de SexQ-tool hebben we jongeren van verschillende culturele en religieuze achtergronden geïnterviewd. Daarin kwam duidelijk naar voren dat hulpverleners vanuit hun eigen bril soms de neiging hebben om te denken: ‘het is altijd belangrijk om uit te komen voor je genderidentiteit of seksuele oriëntatie, want dat is wie je bent.’ Alleen bestaan er nu eenmaal omgevingen waarin dat niet wordt geaccepteerd en loop je het risico dat iemand dat deel van zijn identiteit ook verliest of dat er een onveilige situatie ontstaat. Je mag iemand dus nooit dwingen, forceren of duwen in de richting van een coming out. 

Deze situaties vragen van hulpverleners om zich meer volgend op te stellen en op een andere manier te werk te gaan. Bijvoorbeeld door te kijken of er iemand in de familie is die het eventueel wel zal begrijpen, of begeleiding te geven in hoe die persoon de eerste periode met een geheim kan leven. In de SexQ-tool staan letterlijke suggesties voor zinnen die jongeren graag zouden willen horen wanneer je deze thema’s met ze bespreekt.” 

De tool is gratis te downloaden voor alle hulpverleners op levvel.nl/sexq

- Sara (Kinderpsychiater)

Feedback toolkit



    HuisartsDoktersassistentpraktijkondersteuner somatiek en GGZEerstelijns PsycholoogJeugdprofessionalAnders




    "Wees je bewust van je eigen normen en waarden rond gender, sekse en seksuele oriëntatie en sta open voor andere perspectieven."

    Wees je bewust van je eigen normen en waarden rond gender, sekse en seksuele oriëntatie. Zeker als je veel bezig bent met het onderwerp kleurt dit het eigen referentiekader sterk. Hierin is het van groot belang om open blijven staan voor andere perspectieven en studenten de ruimte te geven deze perspectieven te delen, de stof tot zich te nemen en eigen te maken. 

    - Koosje Janssen, Docent Social Work HvA

    "Een veilige sfeer in de klas is essentieel bij het bespreken van relaties en seksualiteit met studenten. Om deze reden start ik de les altijd met de PICKASOLL."

    Een veilige sfeer in de klas is essentieel bij het bespreken van relaties en seksualiteit met studenten. Om deze reden start ik de les altijd met de PICKASOLL, een methodiek om een veilige sfeer te creëren. Vaak liggen veiligheidsafspraken voor de hand maar het is fijn voor zowel docenten als studenten om hier samen bij stil te staan. Daarnaast biedt het docenten de mogelijkheid om hierop terug te vallen mochten er onveilige situaties ontstaan tijdens de les. 

    - Koosje Janssen, Docent Social Work HvA

    "Ga er niet vanuit dat studenten weten wat diversiteit in

    sekse, gender en seksuele oriëntatie is, laat ze bijvoorbeeld eerste de e-learning Diversiteit = Realiteit doen."

    Schep altijd eerst een theoretisch kader voordat je gesprekken aangaat over seksualiteit en relaties. We kunnen er niet vanuit gaan dat studenten weten waar diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie over gaat. Een manier om dit te doen is door de e-learning diversiteit = realiteit mee te geven als huiswerk of hiermee te starten in de les.  Een tip zou zijn om je als docent ook goed in te lezen door voorafgaand aan de les de onlinecursus te doen, zodat je goed voorbereid bent op vragen. We hoeven niet alles te weten maar een theoretische basis en een goede voorbereiding is essentieel om het gesprek in goede banen te leiden.  

    - Koosje Janssen, Docent Social Work HvA

    Esther Schlatmann (docent toegepaste psychologie, HvA)

    "Om te zorgen dat de tentoonstelling écht binnenkomt, moet je studenten een concreet kader meegeven en het persoonlijk maken."

    Wat ik merk in onderwijs met jongeren, is dat een les niet te “hoog over” moet zijn. Liever concreet dan abstract, liever dichtbij dan ver weg, liever persoonlijk dan algemeen. Om te zorgen dat de tentoonstelling écht binnenkomt, helpt het dus deze goed in te kaderen. Denk aan:

    • Een zachte landing: Introduceer het thema vooraf, werk vanuit de context van de student en benoem de relevantie. Het help om zelf al te bedenken: wat wil ik dat studenten als take-home message meenemen na vandaag?
    • Zet ze eerst zelf aan het denken: prikkelende stellingen, lastige vragen of verschillende perspectieven helpen om te beseffen dat er voor zoveel situaties (nog) geen ultieme oplossing is.
    • Geef studenten een concrete opdracht mee naar de tentoonstelling. Bijvoorbeeld: lees 1 portret waarin je jezelf herkent, 1 portret dat heel ver van je af staat en 1 portret dat je intrigeert.
    • Stel ook achteraf gerichte vragen in de nabespreking. Bijvoorbeeld: Heb je jezelf op aannames of vooroordelen betrapt? Wat ga jij voortaan anders doen?

    Werken vanuit het perspectief van de studenten, blijven relateren aan hun belevingswereld en hun input écht serieus nemen: dat is het recept voor een waardevol nagesprek.   

    - Esther Schlatmann, Docent Toegepaste Psychologie HvA

    “Introduceer omgaan met diversiteit in sekse, gender en

    seksuele oriëntatie als onderdeel van professioneel handelen, dan snappen studenten het kader waarin het besproken wordt.”

    Tijdens lessen over relaties en seksualiteit is het van groot belang dat studenten meekrijgen dat er een verschil is tussen persoonlijke opvattingen, mening en overtuigingen en professionele opvattingen, meningen en overtuigingen. Onthoud wel dat studenten vier jaar studeren en de tijd moeten krijgen om deze professionele houding te ontwikkelen. 

    - Koosje