Toolkit voor zorg- en hulpverleners

Als zorgverlener rekening houden met diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie

Maak diversiteit zichtbaar ⚪ Op je website ⚪ In formulieren ⚪ Op locatie Bespreek sekse, gender en seksuele oriëntatie ⚪ Ken de seksuele oriëntatie en relatiestatus ⚪ Bespreek gender en sekse Wees bewust van vooroordelen ⚪ Omgaan met onbewuste vooroordelen ⚪ Kijk verder dan de labels homo, lesbisch, bi, hetero ⚪ Wees bewust; niet iedereen voelt zich man of vrouw Doe kennis op over gezondheids- verschillen ⚪ Tussen man en vrouw ⚪ Op basis van seksuele oriëntatie ⚪ Bij transgender personen ⚪ Bij intersekse personen Zorg persoonsgericht ⚪ Wees respectvol en bevestigend ⚪ Houd zicht op de context ⚪ Geef de client regie ⚪ Verwijs warm door ⚪ Evalueer je aanpak
Maak diversiteit zichtbaar Bespreek sekse, gender en seksuele orientatie Wees bewust van vooroordelen Doe kennis op over gezondheids- verschillen Zorg persoonsgericht

Wat maakt het uit of iemand man of vrouw is of zich anders identificeert? Waarom zou een seksuele voorkeur van belang zijn? Of het verschil tussen transgender en cisgender personen? Vaak maakt dat helemaal niks uit, maar soms is het cruciaal. Bijvoorbeeld wanneer het over gezondheid gaat. Wil je weten hoe je sensitieve zorg kunt leveren voor iedereen? 

5 stappen naar zorg op maat

Deze 5 stappen bieden praktische informatie en handvatten voor zorg- en hulpverleners om rekening te houden met diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie.

Video afspelen
Vrouwen hebben vaker en meer last van bijwerkingen van medicijnen dan mannen
Lesbische, homoseksuele en bi+ jongeren hebben 2x zo vaak suïcidegedachten dan heteroseksuele jongeren en hebben ook ruim 4x zo vaak een suïcide poging gedaan
Intersekse mensen ervaren vaak psychosociale gevolgen van het taboe op intersekse. Dit hangt samen met zelfvertrouwen, tevredenheid met de zorg, schaamte, openheid en lichaamsbeeld
Veel klachten rond de menopauze blijven onbesproken en dus onbehandeld omdat veel vrouwen ervan uitgaan dat de klachten ‘er nu eenmaal bij horen’
Biseksuele mensen zijn vaker psychisch ongezond (26%) dan homoseksuele en lesbische mensen (17%) en heteroseksuele mensen (11%)
Een op de drie transgender personen voelt zich onveilig in de eigen buurt
Mannen zoeken minder snel professionele hulp bij psychische problemen dan vrouwen en haken ook eerder af als zij dit wel doen
Vorige slide
Volgende slide

Heb jij oog voor diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie?

Beantwoord de stellingen en kom erachter hoe jij nog beter passende zorg kunt verlenen aan jouw cliënten.

Feedback toolkit



    HuisartsDoktersassistentpraktijkondersteuner somatiek en GGZEerstelijns PsycholoogJeugdprofessionalAnders




    "Wees je bewust van je eigen normen en waarden rond gender, sekse en seksuele oriëntatie en sta open voor andere perspectieven."

    Wees je bewust van je eigen normen en waarden rond gender, sekse en seksuele oriëntatie. Zeker als je veel bezig bent met het onderwerp kleurt dit het eigen referentiekader sterk. Hierin is het van groot belang om open blijven staan voor andere perspectieven en studenten de ruimte te geven deze perspectieven te delen, de stof tot zich te nemen en eigen te maken. 

    - Koosje Janssen, Docent Social Work HvA

    "Een veilige sfeer in de klas is essentieel bij het bespreken van relaties en seksualiteit met studenten. Om deze reden start ik de les altijd met de PICKASOLL."

    Een veilige sfeer in de klas is essentieel bij het bespreken van relaties en seksualiteit met studenten. Om deze reden start ik de les altijd met de PICKASOLL, een methodiek om een veilige sfeer te creëren. Vaak liggen veiligheidsafspraken voor de hand maar het is fijn voor zowel docenten als studenten om hier samen bij stil te staan. Daarnaast biedt het docenten de mogelijkheid om hierop terug te vallen mochten er onveilige situaties ontstaan tijdens de les. 

    - Koosje Janssen, Docent Social Work HvA

    "Ga er niet vanuit dat studenten weten wat diversiteit in

    sekse, gender en seksuele oriëntatie is, laat ze bijvoorbeeld eerste de e-learning Diversiteit = Realiteit doen."

    Schep altijd eerst een theoretisch kader voordat je gesprekken aangaat over seksualiteit en relaties. We kunnen er niet vanuit gaan dat studenten weten waar diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie over gaat. Een manier om dit te doen is door de e-learning diversiteit = realiteit mee te geven als huiswerk of hiermee te starten in de les.  Een tip zou zijn om je als docent ook goed in te lezen door voorafgaand aan de les de onlinecursus te doen, zodat je goed voorbereid bent op vragen. We hoeven niet alles te weten maar een theoretische basis en een goede voorbereiding is essentieel om het gesprek in goede banen te leiden.  

    - Koosje Janssen, Docent Social Work HvA

    Esther Schlatmann (docent toegepaste psychologie, HvA)

    "Om te zorgen dat de tentoonstelling écht binnenkomt, moet je studenten een concreet kader meegeven en het persoonlijk maken."

    Wat ik merk in onderwijs met jongeren, is dat een les niet te “hoog over” moet zijn. Liever concreet dan abstract, liever dichtbij dan ver weg, liever persoonlijk dan algemeen. Om te zorgen dat de tentoonstelling écht binnenkomt, helpt het dus deze goed in te kaderen. Denk aan:

    • Een zachte landing: Introduceer het thema vooraf, werk vanuit de context van de student en benoem de relevantie. Het help om zelf al te bedenken: wat wil ik dat studenten als take-home message meenemen na vandaag?
    • Zet ze eerst zelf aan het denken: prikkelende stellingen, lastige vragen of verschillende perspectieven helpen om te beseffen dat er voor zoveel situaties (nog) geen ultieme oplossing is.
    • Geef studenten een concrete opdracht mee naar de tentoonstelling. Bijvoorbeeld: lees 1 portret waarin je jezelf herkent, 1 portret dat heel ver van je af staat en 1 portret dat je intrigeert.
    • Stel ook achteraf gerichte vragen in de nabespreking. Bijvoorbeeld: Heb je jezelf op aannames of vooroordelen betrapt? Wat ga jij voortaan anders doen?

    Werken vanuit het perspectief van de studenten, blijven relateren aan hun belevingswereld en hun input écht serieus nemen: dat is het recept voor een waardevol nagesprek.   

    - Esther Schlatmann, Docent Toegepaste Psychologie HvA

    “Introduceer omgaan met diversiteit in sekse, gender en

    seksuele oriëntatie als onderdeel van professioneel handelen, dan snappen studenten het kader waarin het besproken wordt.

    Tijdens lessen over relaties en seksualiteit is het van groot belang dat studenten meekrijgen dat er een verschil is tussen persoonlijke opvattingen, mening en overtuigingen en professionele opvattingen, meningen en overtuigingen. Onthoud wel dat studenten vier jaar studeren en de tijd moeten krijgen om deze professionele houding te ontwikkelen. 

    - Koosje