Test diversiteit

Een website, formulier of prikbord in bijvoorbeeld een wacht- of spreekkamer zijn bij uitstek plekken om diversiteit welkom te heten. En je maakt mensen er gelijk bewust van dat sekse, gender en seksuele oriëntatie een belangrijke rol kunnen spelen in gezondheid en daarom relevante gespreksonderwerpen zijn.

Inschrijfformulier

“Een patiënt wees me er laatst op dat je op ons inschrijfformulier enkel sekse man of vrouw in kan vullen en dat niet iedereen in die hokjes past. Dat heb ik gelijk aangepast zodat iedereen zich welkom voelt.”

Informatie in de wachtkamer

“Met de informatie die ik bied in mijn wachtkamer laat ik alvast zien dat ik weet dat een deel van mijn cliënten bestaat uit intersekse en transgender personen en uit mensen met diverse seksuele oriëntaties.”

Informatie voor iedereen

“Waar nodig geven we informatie op maat, bijvoorbeeld als we informatie bieden over seksualiteit. Dan zorgen we dat we aanbod hebben voor hetero, homo, lesbische en bi+ jongeren. Zo krijgt iedereen de informatie die relevant is voor hun seksuele gezondheid.”

Lees meer in Stap 1 van het stappenplan

Voor homoseksuele, lesbische en bi+ mensen is de drempel vaak hoog om open te zijn over hun seksuele oriëntatie. Door te vragen naar seksuele oriëntatie en relatiestatus kan je die drempel verlagen en krijg je als zorgverlener gelijk beter zicht op de context waarbinnen de zorgvraag valt.

Intakegesprek

“Ik vraag tijdens het intakegesprek naar seksuele oriëntatie en relatiestatus. Ik leg dan wel even kort uit dat seksualiteit een belangrijk onderdeel van welzijn en gezondheid is en dat dit voor mij belangrijk is om te weten om goede zorg te kunnen leveren.”

Consult

“Ik weet dat depressies veel vaker spelen bij bi+ mensen dan bij mensen met andere seksuele oriëntaties, daarom vraag ik altijd naar seksualiteit en seksuele oriëntatie als ik een cliënt heb met depressieve klachten.”

Informeel gesprek

“Ik zag een jongen worstelen met zichzelf, dus toen we samen de afwas deden vroeg ik “Goh, is er iemand waar je verliefd op bent?”

Lees meer in Stap 2 van het stappenplan

Sekse komt niet altijd overeen met hoe iemand zelf de genderidentiteit ervaart. Iemand kan bij geboorte de sekse vrouw hebben meegekregen, maar zich man voelen of als iemand buiten de hokjes man en vrouw. Beleefd is iemand aan te spreken zoals deze persoon dat zelf graag wil.”

Meneer, mevrouw of voornaam achternaam?

“Ik liep een keer de wachtkamer in en riep Meneer X. Er stond een jonge vrouw heel ongemakkelijk op en alle blikken waren op haar gericht. Gelukkig heb ik het goed kunnen maken. Maar dit gebeurt me niet nog een keer. Daarom vraag ik nu naar aanspreekvorm op mijn inschrijfformulier”

Hetero, homo, lesbisch, biseksueel of anders?

“Sommige mannen die seks hebben met mannen noemen zichzelf hetero. Ook ik verwijs naar hen als hetero, al kan dat best verwarrend zijn. Je moet er als zorgverlener altijd op bedacht zijn dat hoe iemand zichzelf noemt niet altijd overeenkomt met seksueel gedrag.”

Zoveel nieuwe termen!

“Non-binair, panseksueel, trans man, aseksueel, queer, genderfluïde, jongeren gebruiken steeds meer verschillende termen om zichzelf te beschrijven. Ik doe mijn best om bij te blijven en de jongeren te noemen zoals ze dat zelf graag willen.”

Lees meer in Stap 2 van het stappenplan

Iedereen heeft vooroordelen, soms bewust, maar veelal onbewust. Dat is niet erg, zo werken onze hersenen nu eenmaal. Wel is het belangrijk goed om te gaan met de vooroordelen die je hebt, ze hebben namelijk wel degelijk invloed op de kwaliteit van zorg die je levert. Dat kan best lastig zijn, want vaak ben je je niet bewust van je eigen vooroordelen.

Training volgen

“Onderzoek geeft aan dat een training volgen in ‘diversiteitssensitief’ werken goed kan helpen om zicht te krijgen op je eigen vooroordelen en handvatten te bieden hoe daarmee om te gaan.”

Open vragen stellen

“Ik laat zoveel mogelijk de patiënt zelf aan het woord en stel open vragen, dat voorkomt dat ik zelf delen van het verhaal ga invullen.”

Hokjes vermijden

“Om jongeren de ruimte te geven zichzelf te zijn, moet je opletten dat je zelf niet in hokjes denkt. Zo vermijd ik het om dingen onnodig op basis van gender in te delen, dus geen meisjeskleren of jongens sport, maar gewoon kleren en sport.”

Lees meer in Stap 3 van het stappenplan

Kennis hebben van diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie betekent niet dat iedereen een expert op dit gebied hoeft te worden. Enige basiskennis is wel noodzakelijk. En een open houding om bij te leren mocht dat nodig zijn.

Basiskennis

“Toen een cliënt vertelde een vorm van intersekse te hebben en door de medische behandelingen een negatief zelfbeeld te hebben  gekregen, was ik wat blij dat ik goed weet wat intersekse is.”

Nieuwe kennis

“Gemiddeld duurt het 7,4 jaar voordat een vrouw de diagnose endometriose krijgt! Dat wil ik in mijn praktijk niet zien gebeuren. Ik ben me nu aan het verdiepen in het onderwerp zodat ik in mijn anamnese bij menstruatieklachten de goede vragen stel om snel tot een diagnose te komen.”

Normaliseren

“Ik weet niet eens of ik op jongens of meisjes val, dat is toch niet normaal!?’ riep een jongere laatst uit. Gelukkig wist ik deze jongere vertellen dat dit heel normaal is in de pubertijd en vaak voorkomt.”

Lees meer in Stap 4 van het stappenplan

Ontwikkelingen op dit vlak gaan snel, er is steeds meer bekend over gezondheidsverschillen en mogelijke oorzaken. Maar er is ook al veel kennis wat nog te weinig gebruikt wordt.

Vakliteratuur

“In Huisarts & Wetenschap wordt regelmatig over gezondheidsissues rond sekse, gender en seksuele oriëntatie gepubliceerd, ook komen er steeds meer nascholingen beschikbaar.”

Gebruiken wat je weet

“We weten allang dat ervaringen met seksueel geweld vaak onderliggend zijn aan psychische klachten, eigenlijk gek dat daar niet vaker naar gevraagd wordt.”

Actueel houden

“Van tijd tot tijd hangen we posters op of delen we informatie op intranet over deze thema’s. Zo blijft het actueel en stimuleren we het gesprek tussen collega’s onderling.”

Lees meer in Stap 4 van het stappenplan 

Persoonsgericht werken betekent dat je ook oog hebt voor diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie. Belangrijke elementen van persoonsgericht werken gelden dus ook voor rekening houden met diversiteit in sekse, gender en seksuele oriëntatie.

Eigen normen en waarden

“Iedereen heeft normen en waarden als het om gender, sekse en seksuele oriëntatie gaat. Zowel de zorgvrager als de zorgverlener. Door bewust te zijn van je eigen normen en waarden, kan je openstaan voor de normen en waarden van jouw cliënt.”

De context van de zorgvraag

“Door ruimte te geven aan de beleving van welzijn van de cliënt, krijg je zicht op de context waarbinnen de zorgvraag valt. Dit verbetert niet alleen de onderlinge communicatie, maar geeft ook zicht op mogelijke belemmeringen of kansen voor adequate zorg.”

Eigen regie cliënt

“Jongeren zelf de regie geven over hoe ze om willen gaan met hun seksuele oriëntatie. Niet alle jongeren zitten bijvoorbeeld te wachten op een coming out. Hun steunen in wat zij willen staat centraal.”

Lees meer in Stap 5 van het stappenplan